Anne babalar, travmatik toplumsal olaylar karşısında çocuklarının en az şekilde etkilenmesi için ne yapabilir?

DİNLEMEK...

Dinlemek; anne babaların çocuklarını sevip onları kabul ettiklerinin ve karşılaştıkları açmazlara çözüm bulmalarına yardımcı olmanın her zaman önemli bir yoludur.  Kriz zamanlarında dinlemenin daha da hayati bir rolü vardır. Çocuklar krizlere farklı tepkiler verdiği için, onların ne öğrenmek istediğini, olayları nasıl yorumladığını ve çevrelerindeki yetişkinlerden ne istediklerini ancak onları dinleyerek çıkarabiliriz. Sevgi dolu sarılmalardan sonra çocuklara olanlar hakkında ne anladıklarını sorun, akıllarına takılan soruları öğrenin. Muhtemel yanlış anlamaları dinleyin.

Çocuklar genellikle yetersiz bilgilendirildikleri ya da onlara olay hakkında anlatılanlardan bir şey anlamadıkları için korkarlar. Onların endişelerini anlamak için öncelikle çocuklarınızı dinlemeniz gerekir, böylece onlara konuyu gereksiz ayrıntılara girmeden ve onları korkutmadan, nasıl uygun bir şekilde anlatacağınızı kafanızda şekillendirmiş olursunuz. Onlar, anlatacaklarını anlattıktan sonra çocuklarınıza kendilerini nasıl hissettiklerini ve onlara nasıl yardımcı olabileceğinizi sorun.

NE SÖYLEMELİ?

Çocuklarınızın, korku ve endişelerini ifade etmelerini sağlayın. Çocuklara ne anladıklarını ya da kendilerini nasıl hissettiklerini sormak duygularını dile getirmelerini sağlamaya yetmeyebilir. Bazen, onlar resim çizerken ya da oyuncaklarıyla oynarlarken sadece yanlarına oturarak, yine onlar kendi duygularının tam olarak farkında olmasalar bile, kendilerini nasıl hissettiklerini anlatmalarını kolaylaştırabilir. Ne olduğunu ve bu olanların onları nasıl etkilediğini basit ve somut bir şekilde açıklamak gerekir. 

Küçük çocukların duygularını ifade edecek kelimeleri bulmasına yardım etmeniz gerekebilir. Onlara, kendilerini üzgün, kızgın ya da kafası karışmış hissetmelerinin normal olduğunu söyleyerek kelimeler arasından seçim yapmalarını sağlayın. Kendi duygularınızı onlarla paylaşıp, kendinizi daha iyi hissetmek için neler yaptığınızı anlatarak onlara iyi bir rol modeli olun. Duygularını oyun oynayarak, resim çizerek, hikâye anlatarak ya da diğer yaratıcı etkinlikler yoluyla ifade etmeleri için onları heveslendirip yüreklendirin.

Yaşça daha büyük çocuklar ve ergenler felâket ve felaket sonrasında yapılanlar hakkında daha fazla bilgi edinmek isterler ve bu onlara iyi gelir. Büyük çocuklar için başkalarının ne düşündüğü hakkında konuşmak daha kolay olabilir. Onları soru sormaya ve duygularını paylaşmaya yüreklendirin. Sorularına sakin ve yaşına uygun karşılıklar verin, duygularını küçümsemeyin.

ÇOCUĞUNUZU KONUŞMASI İÇİN SAKIN ZORLAMAYIN!

Bazı çocuklar, olanlar sanki umurlarında değilmiş gibi davranır. Sanki olan biten hiç ilgilerini çekmemiş ya da olanlardan hiç etkilenmemiş gibidirler. Öyle bile olsa, onları bir şeyler söylemeleri için zorlamanın bir anlamı yoktur. Çocuğunuzu konuşması için kesinlikle zorlamayın ama onları dinlemeye her zaman hazır olduğunuzu söyleyin. Çocuklarınız derinden etkilenmiş ya da üzülmüş olabilirler ama aslında bir normalleşme sürecine dönmeye ihtiyaç duyabilirler. Siz olay hakkında konuşarak rahatladığınızı göstererek örnek olun. Çocuklarınızın, sizin diğer yetişkinlerle konuştuğunuzu ve başkalarıyla temasa geçerek rahatladığınızı görmesini sağlayın. Gelecekteki konuşmalar için kapıyı açık bırakın. Her an konuşabilirler.

MEDYAYA DAHA AZ MARUZ KALSINLAR..!

Çocuklarınızın haberlere maruz kaldıkları süreyi gözlem altında tutmaya ve sınırlamaya çalışın. Bir felaketten sonra haberlerin yayınlanması kaçınılmazdır ama bu çoğu zaman da boğucudur çünkü 24 saatlik bir haber döngüsünde her gün dramatik görüntüler izlenir durur. Bu haber bombardımanı imgeleri zihne kazıyarak travmayı artırabilir.

Çocuklar için çalışan bütün önemli kuruluşlar çocuğunuzu (yaşına bağlı olarak) haberlerden tamamen uzak tutmanızı ya da konuyla ilgili görüntüleri izleme süresini sınırlamanızı öneriyor. Felaketle ilgili olarak medyaya (gazete, televizyon, internet, radyo) dolaylı bir şekilde maruz kalmak bile yıkıcı olabiliyor, çocukların yine aynı şeyin başlarına geleceğini düşünüp endişelenmesine neden olabiliyor. Bu durum onların dünyayı algılama şeklini değiştirebiliyor; dünyayı korkunç ve onları tehdit eden bir yer olarak görebiliyorlar. Anne babaların çocuklarının medyaya maruz kalma süresini sınırlamaları ve çocuklarına gördükleri ya da duydukları şeyleri kelimelerle ifade etmesi gerekiyor. Bunu yaparken de dürüst olun ama çocuklarınıza gereksiz ve korkutucu ayrıntılar anlatmayın.

Olanlar hakkında basitçe bilgilendirilmek çocuklar için faydalı olmakla birlikte görseller ve sesler zararlı olabilir. Çocuklarınıza gerçekçi umut ve iyimserlik mesajları vermeye çalışın. Yaşanan travmayla ilgili bazı olumlu yanları gösterin, örneğin insanların birbirine nasıl yardımcı olduklarından ya da başkalarının hayatlarını kurtarmak için büyük fedakarlıklar yaparak canla başla uğraşan kahramanlardan söz edin. En zor durumda bile geleceğe olumlu bakmanız çocuklarınızın çevrelerindeki dünyada güzel şeyleri görmelerini ve zor zamanları atlatmalarını sağlayacaktır.

ÇOCUĞUNUZUN GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMA ALIN!

Güvende olduğumuzu çocuklarımıza kelimelerden çok vücut dilimiz ve ses tonumuzla aktarabiliriz. Hepsinden önemlisi, yetişkinlerin olanlar hakkında dürüst davranması şarttır. Ne yazık ki çocuklarımızı bu gerçeklerden koruyamayız ama gerçeklerin korkunç ayrıntılar içermesi gerekmez. Çocuklarınızla ne kadar ayrıntılı konuşacağınız onların anlama becerilerine bağlıdır.            

Trajik olayları açıklamaya çalışırken esas amaç, sizin ve çocuklarınızın güvenliğini sağlama almaktır. Eğer henüz güvende olup olmadığınız netleşmediyse yalan söylemeyin. Bunun yerine, daha fazla güvende olmak için yapılacaklara odaklanın. Örneğin, yaşam alanınızın içerisinde ne kadar güvende olduğunuzu, gerekli tedbirleri aldığınızda karşılaşabilecek olumsuz durumların sizi etkilemeyeceğini anlatabilirsiniz. Şu an içinde bulunulan zor durumda hem bizim hem de tüm insanlar için ellerinden geleni yapan ve büyük bir özveriyle çalışan sağlık görevlilerinin, polislerin, askerlerin ve tüm kurtarma görevlilerinin herkesi kurtarmak için çalıştıklarını anlatın. Çocuklarınızı çok fazla bilgiye boğmayın ama onlara ne olduğunu ve alınan önlemleri dürüstçe ve kısa kısa anlatın.

Ulusal Çocuk Travmatik Stres Ağı yaşanan felaketin ailelerini, okullarını ve çevrelerini nasıl etkilediğini çocuklara tam olarak anlatılmasını öneriyor. Çocuklar arkadaşlarının ve ailelerinin güvenliği için endişelenebilirler. Çocuklarınıza, tıpkı sizin onları koruduğunuz gibi arkadaşlarının anne babalarının da arkadaşlarını koruduğunu anlatın.

NORMALE DÖNMEK

Aileniz, salgın hastalıklardan, bir terör saldırısı, savaş ya da doğal bir afetten doğrudan etkilendiyse, normal yaşantınıza dönmeniz haftaları ya da ayları bulabilir. Eğer, aileniz krizlerin dışında kaldıysa ama medyadan izliyorsa yine de duygusal olarak normale dönmeniz zaman alacaktır. Bu süreçte çocuklara yardımcı olabilecek birkaç şey bulunuyor.

İçinde bulunduğunuz koşulların elverdiği ölçüde eski alışkanlıklarınıza dönmeye çalışın. Çünkü bunlar, çocuğun günlük hayatında bir rahatlık ve tanıdık bir yapı hissi verir. Mümkün olan ilk fırsatta bu süreçte bir barınak ya da sığınakta kalıyorsanız bile yatmadan önce, eskiden söylediğiniz şarkıları söyleyip hikâyeleri anlatarak bazı aile alışkanlıklarını sürdürebilirsiniz. Evdeki kurallarınızı ve disiplin alışkanlıklarınızı da sürdürmeye çalışın ama korku ve güvensizlikten kaynaklanabilen davranış değişiklerinin, onlara güvende olduklarını sürekli söyleyerek ve daha fazla ilgi göstererek giderilebileceğini bilin. Travmatik bir olay sonrasında çocuklarınıza biraz daha bağımsız davranmaları için izin verebilirsiniz. Çocukların dikkatleri biraz daha dağınık olabilir, ev ödevlerine yoğunlaşamayabilirler. Sabırlı olun, onlara nazik hatırlatmalarda bulunun ve gerekiyorsa yardım edin. Çocuklar yatma vakti geldiğinde anne babalarının yanından ayrılmak istemeyebilirler ya da anne babaları iş ya da bir randevu için onlardan ayrıldığında endişelenebilirler. Böyle durumlarda çocuklarınızın yanından ayrılmadan önce onlara uzun uzun sarılın, onlarla konuşun.

Unutmayın, çocuklarınızın dünyası sizin ve evinizin çevresinde döner. Her zamanki aile yaşantınızda meydana gelen en ufak bir değişikliği hemen hissederler. Televizyon izlemek, bilgisayar oyunu oynamak, arkadaşlarınızın oturmaya gelmesi gibi şeyler size çok önemsiz görünebilir ama bunlar çocuklarınız için önemlidir ve bunların kesintiye uğramasını ağır kayıp olarak hissederler. Sabırlı olun ve çocuklarınızın her zamanki oyuncakları artık yoksa ya da her zamanki etkinlikleri iptal edildiyse farklı etkinlikler düşünmelerine yardımcı olun. Onlara oynayabilecekleri fırsatlar yaratın.

Ailenizin felakete hazırlık planlarını gözden geçirin. Çocuğunuzun kontrol duygusunu güçlendirmenin bir diğer yolu da ailenizin hazırlık planlarını birlikte gözden geçirmektir. Sizi doğrudan etkileyecek bir felaketle yeniden karşılaşmanız durumunda nasıl bir yol izleyeceğinizi gözden geçirmek aile olarak kendinizi daha güvende hissetmenizi sağlayabilir.

Başkalarına yardım etmenin bir yolunu bulun. Son olarak, çocuklarınızın başkalarına yardımcı olabilecekleri fırsatlar sunun. Çocuklar başkalarına yardım ettiklerinde daha iyi ve hızlı bir şekilde toparlanırlar çünkü bu şekilde içlerinde olayları kontrol edebildiklerine dair bir his uyanır ve kendilerini daha iyi hissederler. Çocuklar bir felaketten etkilenenlere yardım ettiklerinde ya da hayatını kaybedenleri andıklarında, karşısında çaresizlik hissettikleri bir felaketi yeniden kontrol edebildikleri hissine kavuşabilirler.

Sağlıklı Ve Güzel Günlerde Buluşmak Dileğiyle...

                           Özel 3 Mart Eğitim Kurumları

                                                                                                                                              Rehberlik Servisi

Kaynak:https://www.healthychildren.org/English/healthy-living/emotional-wellness/Building-Resilience/Pages/How-to-Support-Your-Childs-Resilience-in-a-Time-of-Crisis.aspx. eğitimpedia.com